b. Beklenmedik hâlden sorumluluk
b. Beklenmedik hâlden sorumluluk
Madde 119 - Temerrüde düşen borçlu, beklenmedik hâl sebebiyle doğacak zarardan sorumludur.
Borçlu, temerrüde düşmekte kusuru olmadığını veya borcunu zamanında ifa etmiş olsaydı bile beklenmedik hâlin ifa konusu şeye zarar vereceğini ispat ederek bu sorumluluktan kurtulabilir.
I-) 818 Sayılı Borçlar Kanunu:
II - Hükümleri
1 - Kaza halinde mesuliyet
Madde 102 - Mütemerrit olan borçlu, borcun teehhürle ifasından dolayı zarar ve ziyan tediyesine mecbur olduğu gibi kazara vukua gelecek zarardan da mesuldür.
Borçlu, kendisi tarafından bir güna kusur olmaksızın teehhürde bulunmuş olduğunu veya borç vakit ve zamaniyle ifa edilmiş olsa bile kazanın alacaklının zararına olarak tediye olunacak şeye isabet edeceğini ispat ederek, bu mesuliyetten kurtulabilir.
II-) Madde Gerekçesi:
Madde 118 - 818 sayılı Borçlar Kanununun 102 nci maddesinin birinci fıkrasının beklenmedik hâlde sorumluluğa ilişkin kısmı ile ikinci fıkrasını karşılamaktadır.
Tasarının iki fıkradan oluşan 118 inci maddesinde, temerrüde düşen borçlunun beklenmedik hâlde sorumluluğu ve bu sorumluluktan nasıl kurtulabileceği düzenlenmektedir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 102 nci maddesinin kenar başlığında kullanılan “1. Kaza hâlinde mesuliyet” şeklindeki ibare, Tasarıda “b. Beklenmedik hâlden sorumluluk” şeklinde değiştirilmiştir.
818 sayılı Borçlar Kanununun 102 nci maddesinin ikinci fıkrasında kullanılan “tediye olunacak şeye” şeklindeki ibare, Tasarının 118 inci maddesinde “ifa konusu şeye” şeklinde ifade edilmiştir.
Sistematik yapısı ile metninde yapılan düzeltme ve arılaştırma dışında, maddede 818 sayılı Borçlar Kanununa göre bir hüküm değişikliği yoktur.
III-) Kaynak İsviçre Borçlar Kanunu:
1-) OR:
II. Wirkung
1. Haftung für Zufall
Art. 103
1 Befindet sich der Schuldner im Verzuge, so hat er Schadenersatz wegen verspäteter Erfüllung zu leisten und haftet auch für den Zufall.
2 Er kann sich von dieser Haftung durch den Nachweis befreien, dass der Verzug ohne jedes Verschulden von seiner Seite eingetreten ist oder dass der Zufall auch bei rechtzeitiger Erfüllung den Gegenstand der Leistung zum Nachteile des Gläubigers betroffen hätte.
2-) CO:
II. Effets
1. Responsabilité pour les cas fortuits
Art. 103
1 Le débiteur en demeure doit des dommages-intérêts pour cause d’exécution tardive et répond même du cas fortuit.
2 Il peut se soustraire à cette responsabilité en prouvant qu’il s’est trouvé en demeure sans aucune faute de sa part ou que le cas fortuit aurait atteint la chose due, au détriment du créancier, même si l’exécution avait eu lieu à temps.
IV-) Yargı Kararları:
1-) Y. 23. HD, T: 11.02.2014, E: 2013/5824, K: 2014/912:
“… Davacı vekili, asıl ve birleşen davalarda, davacı arsa sahibi ile davalı yüklenici arasında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalandığını, buna göre davacıya teslimi gereken bağımsız bölümlerin halen teslim edilmediğini, yüklenicinin ödemesi gereken emlak vergileri ve inşaat cezasını, davacının ödediğini ileri sürerek, gecikme cezası ile davalı adına ödenen emlak vergisi ve inşaat cezasının tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacının yapı denetim sözleşmesi sunmadığını, davalıya uzun süre vekaletname ve davalının hak ettiği tapuların satış yetkisini vermediğini, davacının ruhsatsız inşaata onay verdiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, davalının inşaatı zamanında teslim etmediği, vekaletname verildiği halde inşaat ruhsatını almadığı ve sözleşme gereğince ödenmesi gereken emlak vergilerini ödemediği, bunların davacı tarafından ödendiği gerekçesiyle, asıl ve birleşen davaların kabulüne dair verilen karar asıl ve birleşen davalarda davalı vekilinin temyiz istemi üzerine Dairemizin 22.03.2013 tarih ve 2012/6484 Esas, 2013/1774 Karar sayılı ilamıyla bozulmuştur.
Bu kez, taraf vekilleri ayrı ayrı karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
1-Yargıtay ilamında belirtilen gerektirici sebeplere göre, HUMK’nun 440. maddesinde sayılan hallerden hiçbirisine uymayan davalı vekilinin karar düzeltme isteminin reddi gerekmiştir.
2-Davacı vekilinin karar düzeltme itirazlarına gelince, yapılan yargılama sonucu taraflar arasındaki 20.04.1998 günlü arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince inşaatın teslimi gereken tarihin 01.09.2003 olduğu saptanmıştır. Davalı yüklenicinin işi bu tarihte bitirip teslim etmeyerek temerrüde düştüğü sabittir. Davalının temyizi üzerine Dairemizin bozma ilamında ise, temerrüt tarihinden sonra idare mahkemesince verilen karar üzerine geçici bir süre belediyece imar işlemlerinin durdurulması sebebine dayalı olarak gecikme tazminatına esas sürenin hesabında bu dönemin de nazara alınması gerektiğinden söz edilmiş ise de, TBK’nın 119/1 (BK’nın m. 102/1) maddesi uyarınca, temerrüde düşen borçlunun beklenmedik hal sebebiyle doğacak zararlardan da sorumlu olması nedeniyle davalı yüklenicinin temerrüde düştüğü dönem içinde gerçekleşen bu durumdan da sorumlu olacağının kabulü gerekir. Bu durumda, mahkeme kararının onanması gerekirken anılan husus göz ardı edilerek zuhulen bozma kararı verilmesi doğru görülmediğinden davacı vekilinin karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin 22.03.2013 tarih ve 2012/6848 Esas, 2013/1774 Karar sayılı bozma ilamının kaldırılarak mahkeme kararının onanmasına karar verilmiştir. …”